“Aslanlar kendi tarihlerini yazmadıkları sürece, avcı hikâyelerine inanmak zorundayız.”

Maraş Kurtuluş Harbi’nden önce Mustafa Kemal Paşa’nın Maraş’ta ki Fransız zulmünün kınanması için yayınladığı tamim ve telgraflar Anadolu’nun birçok yerinde mitingler düzenlenmesine vesile olmuştur. Bu mitinglerin sonucu olarak Tüm Anadolu’da Elbistan merkezli yardım kampanyaları başlatılmıştır. Elbistan ve Maraş’ta kurulan MUDAAFAA-İ HUKUK CEMİYET’lerin üyelerini diri tutmak ve yöre halkının yüreğinde bağımsızlık ve hürriyet bilincini ateşlemek için savaş öncesi yapılan hazırlıkların bir parçası idi bu mitingler…

ANADOLU’DA PROTESTO MİTİNGLERİNİN YAPILDIĞI YERLER.

Aydın, Alaçam, Elbistan, Sivas, Söke, Kayseri, Bolu, Amasya, Develi, Tokat, Niksar, Samsun, Darende, Muğla, Kastamonu, Garzan, Trabzon, Bünyan, Elazığ, Çivril, Pasinler, Gürün, Havza, Burdur, Kütahya, Elmalı, Isparta, Erzurum

ELBİSTAN MİTİNGİ

Elbistan halkı 5 Aralık 1919 tarihinde bir miting yaparak İzmir'in Yunanlar tarafından ilhakı ile Maraş olaylarını protesto etti. Bu miting Elbistan Ulu Camii önünde yapılmıştır ve Elbistan halkı ve çevre köyleri başta olmak üzere komşu ilçelerde ki vatandaşlarda bütünüyle destek olmuştur. Tahminen 5 bin ile 10 bin arasında katılım sağlanmıştır.( O döneme göre oldukça yüksek rakamdır) Daha sonraları Elbistan’da ilerleyen günlerde iki miting daha yapılmıştır. Bu mitinglerin oluşturduğu sinerji sayesinde Anadolu ve Trakya halkı kendi bölgelerinde mitingler zincirine yeni halkalar ekleyerek, sömürgecilere karşı dik durmasını bilmişlerdir. 

Yunan haydutlarının İzmir'de garp medeniyeti namına vahşet ve işlerken, Adana, Maraş, Antep ve Urfa'da medenice hareket etmesi gereken Fransızların Ermenileri silahlandırarak Türk ahaliye zulüm yaptığı ve minarelerden halkı namaza çağıran müezzinlerin katledildiği, belirtilen bu miting bildirisinde Maraş ve havalisinde oturan yüzlerce Türk'ün şehit olduğu, binlercesinin göçüne sebep olduğu bildirildi. Ve Allah'ın zalimlere lanet mazlumlara muvaffakiyet buyurması istenildi. Bu mitingler sayesinde Anadolu’da oluşan protesto bildirileri İstanbul Hariciye Nezareti aracılığı ile Amerika, Fransa ve İtalya siyasi temsilcilerine protesto bildirileri gönderilmiştir. Miting Heyeti adına Maraş- Elbistan Teşkilat-ı Milliye Reisi Nakıpzade Mehmet Ağa, Doktor Mustafa Bey, Muallim Hayrullah Bey’in dile getirdiği düşünceler 29 Aralık 1919 Tarihli İRADE-İ MİLLİYE Gazetesi’nde de yer almıştır.

SAVAŞ SONRASI YARDIMLAR

Gerek şehir dâhilinde yapılan çarpışmalar sırasında, gerekse, düşman işgalinden kurtulduktan sonra Maraş'a yardım hususunda Türk Milleti elinden geleni yaptı. Burada yardımda kastımız nakit para, yiyecek, giyecek maddeleridir. Bilindiği gibi Maraş çarpışmalarında, bilhassa kuzey ve doğu bölgesinde ki kasaba ve köyler Kuvay-ı Milliye grupları göndermiş veya göndermeye hazır olduğunu bildirmişti.

Daha şehir içindeki çarpışmalar sürerken, Mustafa Kemal Paşa 10 Şubat 1920 tarihinde bir bildiri yayınladı. Bildiride şöyle deniliyordu: “İnsaniyetin tüylerini ürpertecek zulümlere maruz kalan Maraşlı kardeşlerimizin ihtiyacını karşılamak ve imdatlarına yetişen kahraman Kuvay-ı Milliye fertlerinin zaruri masraflarına medar olmak üzere toplanacak yardımların Maraş Müdafaa-i Hukuk Heyet-i Merkeziyesi emrine ödenmek üzere Elbistan Ziraat Bankası Şubesi’ne gönderilmesi rica olunur. "

Diğer taraftan, Dâhiliye Nezareti Sivas Valiliğine bir emir göndererek, Maraş'ta çarpışmalar sonrasında zahireye pek fazla ihtiyaç duyulduğunun anlaşıldığını, bu sebeple en yakın kazalardan mümkün olduğu kadar zahirenin Maraş'a gönderilmesini istedi. Yurdun çeşitli yerlerinden gönderilecek olan maddi yardımlar Elbistan Ziraat Bankası Şubesi’nde açılacak olan bir hesapta toplanacak ve 3.üncü. Kolordu Kumandanı Albay Selahattin Bey'in nezareti altında ilgili yerlere sarf edilecekti. Maraş kurtulduktan sonra 22 gün süren çarpışmalar sebebiyle açlık baş gösterdi. Bunun üzerine yurdun çeşitli şehirlerinden Elbistan Ziraat Bankası Şubesi’ne yardımlar akmaya devam etti.

Adnan GÜLLÜ Tarih Araştırmacısı & Eğitimci-Yazar

Faydalanılan Kaynaklar: Genelkurmay Askeri Tarih ve Strateji Etüt Başkanlığı (ATASE) Arşivi No:16218, Dosya No: 153 Fihrist 2-3 Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Dosya No: 656,Gömlek No: 52, Fon Kodu:DH.ŞFR. İradey-i Milliye Gazetesi 29 Aralık 1919. Uluslararası Milli Mücadele Döneminde Maraş Sempozyumu Cilt II 3-4 Şubat 2017  (Yrd. Dr. Fahri Kılıç)