Neymiş, Çanakkale'de Atatürk yokmuş, zaferdeki payı küçükmüş, Kemalistler tarih uyduruyormuş, onu anmak yersizmiş... Gerçekleri konuşalım! Atatürk ve Çanakkale... Bilgileri başlıyor.

1-            Milattan önce 12. yüzyıl... MİKEN KRALI AGAMEMNON önderliğindeki Aka ordusu Çanakkale'de buluna Truva şehrine saldırır. Kanlı mücadele sonucunda Truva prensi Hektor ölür ve şehir düşer. Truva işgal edilir.

2-            Milattan sonra 1462. Yılında  İstanbul'u fetheden FATİH SULTAN MEHMET, Truva'nın kalıntılarını incelemek için bölgeye gider. İyi derecede Latince bilen Fatih, efsaneyi İlyada Destanı'ndan bizzat okumuştur. Araziyi gezerken: "Truva'nın intikamını aldık! Hektor'un öcünü aldık!" der.

3-            Milattan sonra 1915... Birinci Dünya Savaşı'nın en kanlı günleri... İngiltere ve Fransa, iç savaş yaşayan Ruslara yardım etmek istemektedir. Tek geçit, Çanakkale boğazıdır. İngiliz donanmasının başındaki geminin adı Agamennon'dur! Yani Truva'yı fetheden Miken Kralı!

4-            İngiliz ve Fransız donanması Çanakkale önlerine geldiğinde, Hicaz'da bulunan Şerif Hüseyin, Arap isyanı için hazır beklemektedir. Yapılan plana göre Çanakkale düşecek ve büyük isyan başlayacaktır!

5-            Bulgaristan'da bulunan YARBAY MUSTAFA KEMAL, Çanakkale'de açılacak cepheye katılmak için bizzat başvuru yaptı. Savaş Bakanı Enver Paşa, reddetti. İkinci defa başvurdu. Enver Paşa onu da reddetti. Subaylıktan istifa etmek ve er olarak katılmayı düşünüyordu.

6-            Enver Paşa'nın Sarıkamış mücadelesi için Erzurum'da bulunduğu esnada tekrar başvuru yaptı. Bu defa kabul edildi. 19. Tümen'in başına geçecekti. Yarbay Mustafa Kemal,    02 ŞUBAT 1915 te TEKİRDAĞ gelip 19. Tümeni kurdu. 25 Şubat’ta ise Çanakkale’de MAYDOS MINTIKA KUMANDANI olarak görevlendirildi. 18 Mart’a Seddülbahir’deydi. 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, tümeniyle birlikte 25 Şubat 1915'te Çanakkale'ye yola çıktı.

7-            Bu esnada düşman donanması Çanakkale boğazını geçmek için harekete geçmeye başlamıştı. Boğaz kıyısında bulunan tabyalar ise geçişi engellemek için mücadele veriyordu.

Mehmetçik kale gibi direniyordu.

8-            Cevat Çobanlı Paşa komutasındaki kuvvetler 18 Mart'ta başlayan İngiliz taarruzunu püskürtmeyi başardı. Düşmanın üç gemisi battı. İki gemisi hasar aldı. Bir kruvazör ağır hasırlıydı. Yaklaşık 800 düşman askeri öldürüldü. Böylece İngilizler deniz savaşında mağlup oldu.

9-            Boğazdan geçemeyeceklerini anlayan İngilizler, yeni bir strateji geliştirdi. Gelibolu yarımadası işgal edilecek, kıyılardaki tabyalar imha edilecek bu sayede boğaz güvenli hale getirilecekti. Böylece Çanakkale kara savaşları başladı.

10-          Osmanlı'nın Çanakkale ordu komutanı Liman Von Sanders orduyu üçe böldü. 19. Tümen ise yedek kuvvet olarak Biga'da bırakıldı. Sanders, İngiliz taarruzunu Saros körfezinde bekliyordu. Plana göre Osmanlı ordusu düşmanı kıyıda değil merkezlerde karşılayacaktı.

11-          Bigalı köyünde, yedek kuvvet olarak bulunan 19. Tümen Komutanı, Yarbay Mustafa Kemal, farklı düşünüyordu. Yarbay Mustafa Kemal'e göre düşman Saros körfezinden değil Arıburnu mevkiinden çıkarma yapacaktı. Ve ordu kıyıda, derhal müdahale etmeliydi.

12-          Sanders'in Saros bölgesinde bulunduğu 24 Nisan gecesi, Arıburnu taraflarından top sesleri gelmeye başladı. Sesler Bigalı'dan duyuluyordu. Mustafa Kemal haklı çıkmıştı. Derhal durumu üstlerine bildirmek için hareket geçti. Fakat kimseyi bulamıyordu.

13-          Saatler akıp gidiyor, 25 Nisan günü şafak söküyordu. Sabah 06.30’da binlerce İngiliz askerinin Arıburnu'na çıkarma yaptığı teyit edildi. YARBAY MUSTAFA KEMAL'e düşmanı karşılama emri verildi. Emirde sadece bir tabur askerle hareket etmesi söyleniyordu. Oysa düşman kalabalıktı.

14-          Mustafa Kemal durumu derhal üstlerine bildirmek ve daha fazla asker istemek için hareket etti ama kimseye ulaşamadı. Komutanlar yoktu. Bir yanda ilerleyen düşman, öte yanda askerliğin en temel kavramı olan "emir" arasında kalmıştı. Bir karar vermesi gerekiyordu. Verdi.

15-          Her türlü sorumluluğu üzerine alarak, üstlerinden emir almadan, 57. alayın tamamına Kocaçimen Tepesine harekât emri verdi. Yol yoktu. Ufak bir dere patikasını takip ediyordu. Bir askeri yol bulması için önden gönderi. Kayboldu. İkinci bir asker görevlendirdi. O da kayboldu.

16-          Yaklaşık 4 kilometrelik yolculuktan sonra tepeye vardı. Asker yorgundu. Mola verildi. Sahili görmek ve düşmanı ölçmek istiyordu. Fakat sahil Kocaçimen tepesinden görünmüyordu. Yanına üç adam alıp ilerideki Conkbayırı'na doğru yola çıktı.

17-          Önce atlarla ilerlediler. Arazi şartları zorlaşınca atları yarı yolda bırakıp yaya olarak devam ettiler. 25 Nisan sabahı... Mustafa Kemal ve üç adamı, ordu arkalarında kalmış, yürüyorlar... Conkbayırı'na kadar ilerlediler.

18-          Bu sırada İngiliz askerleri kıyıya çıkmış ve bölgeye hakim 261 rakımlı tepeye varmıştı. Kıyıda bulunan az sayıda Türk askeri ezilmişti. Sahil kaybedilince, erler kaçmaya başlamış, Conkbayırı'na doğru tırmanmıştı. Düşman peşlerindeydi. Mustafa Kemal ve adamları da oradaydı.

19-          Erler mermisiz. Mustafa Kemal ve üç adamı yalnız. Atlar yok. 57. Alay geride. Düşman, Mustafa Kemal'e kendi askerlerinden daha yakın. Tarihi bir an, muazzam bir kırılma. Düşman, Mustafa Kemal'i oracıkta öldürebilir ve komutansız kalan 57. Alay imha olabilir.

20-          "Mantıki bir hüküm müdür, yoksa refleks midir bilmiyorum, kaçan askerlere “düşmandan kaçılmaz, dedim. Cephaneniz yoksa, süngünüz var, dedim ve bağırarak süngü taktırdım. Askerler süngü takıp yere yatınca, düşman askeri de yere yattı. Kazandığımız an bu andır." Mustafa Kemal

21-          Conkbayırı düşerse İngilizler durdurulamazdı. Bu nedenle orayı terk etmedi. Bir adamını askerleri çağırmak üzere geri gönderdi.

25 Nisan sabahı, Conkbayırı'nda mermisiz erler ve iki adamıyla birlikte onlarca düşmanla baş başa kalmıştı Mustafa Kemal...

22- Tarih kırılıyordu. Bir milletin kaderi değişiyordu. Silahına davranan Mustafa Kemal, ordusu gelene kadar sıkmaya devam etti. Dakikaların asırlara dönüştüğü bu bekleyişi "ALLAH ALLAH" sesleri kırıp geçti.

57. Alay yetişmişti. Mustafa Kemal derhal saldırı emrini verdi.

23- Yanına ulaşan Yüzbaşı Ata'ya 19. Tümen'in tamamını istediğini söyledi. Böylece ikinci büyük riskini aldı. 27. Alay da düşmana saldırmaya başlamıştı. Sigarasını yaktı, sipere geçti ve taarruz emrini verdi. Bir saat sonra, düşman 261 Rakımlı Tepe'den kovuldu.

24- Maltepe'ye hareket eden Mustafa Kemal, yolda Kolordu Komutanı Esat Paşa ile karşılaştı. Düşmanın Kumtepe'ye çıkarma yapacağını söyledi. Esat Paşa'nın bundan haberi yoktu. Vakit dardı. Durum kritikti. Bütün kuvvetlerini topladı ve bölgeye yöneldi.

25- Az sayıdaki Türk askerinin direnmekte güçlük çektiği anda tarihi emrini verdi:

Size ben taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar gelebilir!

26- Savaş gün batımına dek sürdü. Çok sayıda asker şehit oldu. Fakat Türkler kazanmıştı. Gün batarken dağılan İngiliz ordusu kıyıya çekilip sandallarla kaçmaya başladı.

Yarbay Mustafa Kemal ve askerleri, 26 Nisan akşamı İngiliz askerlerini denize dökmüştü!

27- Durumu kontrol altına alan General Sanders, ertesi gün 2 piyade alayını daha Yarbay Mustafa Kemal'in emrine verdi. Mustafa Kemal, güçlenen birlikleriyle 27 Nisan günü yeniden İngilizlere taarruz emri verdi. Savaş günlerce sürdü ve 19 Mayıs günü İngilizler kıyıya hapsedildi.

28- Bir yarbay kritik zamanda ortaya çıkmış ve gafil avlanmak üzere olan Osmanlı ordusunu kurtarmıştı. Üstün başarıları nedeniyle terfi aldı. Artık ALBAY MUSTAFA KEMAL'di! Ünü, düşman orduya kadar uzanmıştı. Lakabı Efsunlu Kemal'di.

30- Ateş altına girmekten geri durmuyor, kendini hiç sakınmıyordu. Adamlarının karşı karşıya kaldığı tehlikeleri onlarla paylaşıyor ama çevresindeki tüm adamlar öldüğü halde ona hiçbir şey olmuyordu. Bu nedenle İngilizler gözünde onun adı efsunlu yani büyülü Kemal'e çıkmıştı.

31- Bir İngiliz subayı şöyle anlatıyordu: Bir siperin dışında oturuyordu. Oraya ateş açtık. Şarapneller gittikçe yakına düşmeye başladı; vurulması matematiksel olarak kesindi. İlgisiz ve soğukkanlı bir tavırla kurmaylarıyla konuşurken, bir sigara yakıp, gayet sakince onu içti.

32- Geçen süre zarfında toparlanan İngiliz ordusu 60 bin kişilik orduyla yeni bir taarruz akını başlattı. General Sanders, karşı koymak için Albay Fayzi'yi görevlendirdi. Albay Fayzi verilen mevkilere gitmekte gecikince görevden alındı. Yerin Albay Mustafa Kemal tayin edildi.

 İngilizlerin karşısına bir kez daha Efsun'lu Kemal geçmişti. 8 ve 9 Ağustos günlerinde yapılan İngiliz taarruzu sağlam şekilde püskürtüldü. Yine başarılı olmuştu. Efsun'lu Kemal artık Anafartalar Grup Komutanı'ydı!

33- Kireçtepe'yi ele geçirmek için yapılan son saldırı haber alınınca Albay Mustafa Kemal ve askerleri bölgeye gitmek için yola koyuldu. Yol dardı ve bölgeye gülle yağıyordu.

Asker "Oradan nasıl geçilir" diye tereddüt etti. Efsunlu Kemal "Oradan böyle geçilir" dedi ve fırladı.

34- Toz, duman, alev ve ölüm kasırgasını yaran askerler karşıya vardılar; tepeyi tuttular. Efsunlu Kemal askerlere “Muharebede yağan kurşun yağmuru, o yağmurdan korkmayanları, korkanlardan daha az ıslatır" dedi.

35- 9 Ağustos'ta düşman durdurulmuştu. Sıra Efsunlu Kemal'deydi. 10 Ağustos sabahı taarruz edilecek ve düşman bir kez daha denize dökülecekti. Türk ordusu 19 bin kişiden oluşuyordu. İngilizler 32 bin askere sahipti.

36- Şafak sökmek üzereyken en önce geçti: Askerler! Karşımızdaki düşmanı yeneceğimize hiç şüphe yoktur. Önce ben ileri gideceğim. Siz, ben kırbacımla işaret verdiğim zaman hep birden atılacaksınız!

37- Efsunlu Kemal öne çıktı, ilerledi ve kırbacını şaklattı. O anı yıllar sonra şöyle anlattı: Bir saniye sonra düşman siperleri içinde gök gürültüsünü andıran bir uğultudan başka bir şey duyulmuyordu: Allah, Allah, Allah!

38- Dört saat süren savaştan sonra İngilizler çekilmeye başladı. Mustafa Kemal orduya İngilizleri takip emri verdi. Türk ordusu kıyıya yaklaşınca İngiliz gemileri bölgeyi bombalamaya başladı. O da ordunun yanındaydı. Toplardan seken şarapnel göğsünün sağından bedenine saplandı.

39- Göğüs cebinde saat vardı. Şarapnel saate denk geldiği için ufak bir kesikle atlattı. Efsunlu Kemal bir kez daha ölümü çalımlıyordu. Kırık saati General Sanders'e hediye etti. Sanders de ona aile asalet arması taşıyan saatini verdi.

40- İngilizler beş ay boyunca verilen mücadeleye rağmen Gelibolu'yu işgal edemedi. İngilizlere araziyi dar eden Albay Mustafa Kemal ise milli bir kahraman haline geldi. Gazetelere çıktı. Tüm Anadolu onun adını öğreniyordu.

41- Bölge güvenli hale gelince Enver Paşa ziyarete geldi. Fakat Mustafa Kemal'e uğramadı. Bunu onur konusu yapan Mustafa Kemal, istifasını verdi. General Sanders istifayı engelledi. Enver Paşa ile konuşup Mustafa Kemal'e mektup yazmasını söyledi.

42- Enver Paşa Mustafa Kemal'e mektup yazınca durum düzeldi. İngilizler bu sıralarda çekilmeye hazırlanıyordu. Mustafa Kemal İngilizlerin rahatça çekilmelerine imkan tanımadan son bir taarruzla düşmanı tamamen yok etmeyi teklif etti.  Enver Paşa bu teklifi reddetti.

43- Mustafa Kemal bu esnada 16. Kolordu Komutanlığı'na vekalet ediyordu. Fakat paşa değildi. Terfi bekliyordu. Fakat terfi gelmedi. Üstelik bir Alman subayı 16. Kolordu Komutanlığı'na atandı. Mustafa Kemal bunun üzerine tekrar istifasını sundu. General Sanders tekrar engelledi.

44- Enver Paşa taarruz fikrini onaylamayınca İngiliz ordusu rahat şekilde Çanakkale'den çekildi. Agamennon zırhlısı bölgeyi terk ediyordu. Hektor'un intikamı bir defa daha alınmış oldu. Mustafa Kemal ise Ocak 1916'da 16. Kolordu Komutanlığı'na atandı. Nisan'da Paşa oldu.

57. ALAY'A NE OLDU?

 45- Peki Büyük zaiyat verdi. Kahramanların alayı olan 57. Alay daha sonra Filistin Cephesi'nde görevlendirildi. Bu kahramanların anısına o günden bu yana Türk Ordusu'nda 57. Alay bulunmamaktadır. İşte o kahramanlar, hala oradalar!

46- Kahraman şehitler, aslanlar, koca yürekliler! Conkbayırı'ndalar. Ve hala o tepeyi bekliyorlar!

47- İngiliz ve Fransızlar Çanakkale'yi geçemeyince Şerif Hüseyin'in Arap isyanı ertelendi. İç savaş yaşayan Rusya'ya yardım gidemedi ve Rus çarı zor duruma düştü. Fırsattan istifade eden isyancı Bolşevikler iktidarı ele geçirdi. Rusya 1917'de savaştan çekildi.

48- İktidarı ele geçiren Bolşevikler, Samsun'a kadar ilerleyen Rus ordusunu geri çekti. Lenin, emperyalist emellerle ele geçirilen Erzurum, Trabzon ve Batum'un terk edileceğini açıkladı. Yıllar sonra Erzurum, Milli Mücadele'nin merkezi olacaktı.

49- Mustafa Kemal Paşa millet nezdinde kazandığı ünle kısa süre sonra Padişah yaveri olarak Almanya'yı ziyaret etti. 1919'da Milli Mücadele'yi başlattı. Bolşeviklerin lideri Lenin'den yardım istedi. Ruslar Türk ordusuna silah ve para yardımında bulundu.

50- Son olarak.. 1928 yılında silah arkadaşlarının mezarlarını ziyaret için Çanakkale'ye giden Mustafa Kemal ve her şeyi anlatan yüz hali ile oradan ayrıldı.

SONUÇ: 25 NİSAN ARIBURUN ZAFER

01 HAZİRAN’da ALBAY Oldu

08 HAZİRAN’DA GURUP KOMUTANLIĞINA GETİRİLDİ

09 AĞUSTOS ANAFARTALAR ZAFERİ

10 AĞUSTOS CONKBAYIR TAARRUZU

21 AĞUSTOS İKİNCİ ANAFARTALAR ZAFERİ

ANAFARTALAR GURUP KOMUTANI MUSTAFA KEMAL YAKLAŞIK DÖRT AY SÜRE 10 TÜMENDEN FAZLA 100 BİN ASKARE KOMUTA ETTİ.

Mustafa Kemal Atatürk’e Çanakkale Savaşı sırasındaki başarılarından dolayı Osmanlı Padişahı V. MEHMED REŞAD tarafından değişik tarihlerde dört, MADALYA Alman İmparatoru ve Bulgaristan Kralı tarafından da birer MADALYA verilmiştir.

 Mustafa Kemal'in çizmesinde Trablus'un tozu vardır, Suriye'nin tozu vardır, Çanakkale'nin, Şam'ın, Samsun'un, Erzurum'un tozu vardır. Mustafa Kemal'in çizmesinde Sakarya'nın, Dumlupınar'ın tozu vardır. Onun çizmesinde yedi savaşın tozu vardır.

Bizim soluk almamız için soluksuz kalanlardan Allah razı olsun. Ruhları şad mekânları uçmağ olsun

Adnan Güllü Tarih Araştırmacısı & Eğitimci-Yazar

KAYNAKLAR:

Çanakkale ve Mustafa Kemal - H. Fahri Çeliker

Atatürk ile Mülakat - Ruşen Eşref

Atatürk, Hayatı, Eseri - Hikmet Bayur

Anafartalar Muhaberatına Ait Tarihçe - Türk Tarih Kurumu

Atatürk ile ilgili Arşiv Belgeleri - Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı