Anadolu’muzun, Folklor bakımından çok zengin olduğu folkloristlerce ifade edilmektedir. Yurdumuzun folklor bakımından en zengin bölgelerinden biride Elbistan ve çevremizdir. Bunun nedeni de uzmanlarca şöyle ifade edilmektedir: Yörenin etnolojik, sosyal, beşeri ve doğal coğrafyası bu zenginliği hazırlamıştır, demektedirler.

Elbistan’da folklor ve sanat malzemesinin bolluğu, toplumun her alanında kendisini sergilemektedir. İncelendiğinde kadını, erkeği, genci, yaşlısı, günlük yaşamdaki konuşmaları, deyimleri, hikâyeleri, şiirleri, şairleri ve yazarları ile folklorcuların tetkik ve ortaya çıkarmaları sonunda halk edebiyatı tarihine geçecek güçte olduğu gözlenmiştir. Elbistan folkloru, Anadolu coğrafyasında önemli yer teşkil etmektedir.

Bende folklorumuzun bir parçası olan dualarımızı, beddualarımız ve deyimlerimizi bir paket yaparak meraklısına sunuyorum, bunlardan bir kısmı günümüzde kullanılırken, bir kısmı da zaman tünelinin içinde erimiştir. Bu yüzden hatırlamakta yarar vardır.

YÖRESEL BEDDUALARIMIZ

A

Acıdan geberesin, Adı batasıca, Adın karayelden gelsin, Adın sanın batsın, Ağzı kapanasıca, Ağzının buğusu tükene, Ağzından burnundan gele, Ağrıcığın yere gelsin, Ah diyesin, kan tüküresin, Ahım sende kalmaya, Ala kanlı yarı canlı gelesin, Alnına kara yazıla, Allah sen ala ki kurtulam, Anasız kalasın, Analık hakkım haram olsun, Arkan yere gele, Ayağın kırılsın, Ayağın taşa değe, Ayağın çolak başın kabak ola, Ayın bayın olasın, Allah belanı versin, Allah aklını almış darısı canına, Allah’tan bulasın, Allah cezanı versin, Allah seni bir solukluk etsin, Allah seni iflah etmesin, Allah seni türetmeye, Aldığın parayı doktora veresin, Allah seni nasıl bilirse öyle yapsın, Allah az verip gezdirsin, çok verip azdırsın, Arkan teneşire gele, Anandan doğduğuna pişman olasın, Allah seni iki dünyada perişan etsin, Allah Kapılara baktırsın, Adı bebeklere vurulasıca, Alı yeşili üstüne atılasıca.

B

Bacan yıkıla, Basiretin bağlana, Baş aşağıya gelesin, Bağrına taş basasın, Boynuna boz ipler ölçüle, Bahtın karara, Başına benim kadar taş düşsün, Başına mezar taşı dikile, Bacana baykuş konsun, Belin büküle, Bedeninin hayrını görmeyesin, Bedenine kurt düşe, Benden beter ol, Boyun devrilesice, Boynun altında kalsın, Burnundan gelsin, Boyuna boz ip ölçülesice, Başını yitiresin.

C

Canı çıkasıca, Ciğerin ağzından gele, Ciğerinden tutuşasın, Canının derdine düşesin, Cennet yüzü görmeyesin, Cumaya varmayasın, Ciğeri dökülesice.

Ç

Çarşaflara dolanasın, Çenesi çekilesice, Çula çaputa sarılasıca, Çoluk çocuğunun hayrını görmeyesin.

D

Dizin dizin yürüyesin, Dalın budağın budana – Dağlanasıca, Dermansız dertlere kalasın, Derisi yüzülesice, Dört adamın omzunda gidesin, Dilin tependen çekile, Darlık çekesin bolluk yüzü görmeyesin, Dert tuta, Derdine derman yarana merhem bulunmaya, Dilin kopsun, Dilini eşek arısı soksun, Dilin damağın kuruya, Dilenemez dilenci olasın, Dirin gitsin, ölün gelsin, Dizlerinin bağı çözüle, Damlarda (hapishane) leşin kala.

E

Ekmek atlı, sen yaya olasın, Evinde baykuşlar öte, Eli sopalıya düşesin, Ecellerden ecel beğenesin, Ekmeğin seni kör ede, Elin ayağın tutmaz ola, Ekmeğin aşın olsun da, yiyecek dermanın olmasın, Ellere karışasın, Elin ekmek, belin kuşak görmeyesin, Eline yüzüne kara gele, Er bula yer bulamayasın, Eşin dostun olmaya, Etleri dökülesice, Evlat günü görmeyesin, Emzirdiğim süt haram olsun, Evin başına yıkılsın, Ekmeğin kuru, ayranın duru ola.

F

Feleğini şaşırasın, Feleğin sillesini yiyesin, Firengilere rast gelesin, Fitnelerin belasına gelesin.

G

Gadalarımı alasıca, Gözlerine dursun , Gövdeleri eriyesince, Gavur elinde kalasın, Güvendiğin dağlara kar yağa, Gençliğin hayrını görmeyesin, Gözlerin alil olsun, Gözleri kör olasıca, Gidişin ola da dönüşün olmaya, Gahır çekesin , Gözlerin boş ola, Gözüne toprak serpile ,Gözünün bebeği düşe, Gündüzün gece olsun, Görüp göreceğin bu ola, Gönenemeyesin.

H

Horozun ötmeye- bacan tütmeye, Hanın evin harap ola- yurdun yuvan dağıla, Hayrını görmeyesin, Hevesin kursağında kalsın, Hışımlara uğrayasın, Helvası yenesice, Huyun suyun kurusun, Hörtükler çıkarasın- günahın azalmaya.

I-İ

Işığın sönsün, Issı yatıp soğuk kalkasın, İki gözün eline gele, İki elin böğründe kalsın, İçine sinmesin, İt mezarında yatasın, İçin dışın döküle, İflah olmayasın, İki yakan bir araya gelmeye, İki cihanda gün görmeyesin, İflahın kesile, İliğin kemiğin kuruya, İmam kayığına binesin, İmansız gidesin, İnce dertlere kalasın, İnim inim inleyesin, İrin akıtasın, İşin gücün rast gitmeye, İte püsüğe yem olasın, İtten aç- yılandan çıplak kalasın.

K

Karartın kaybolsun, Karayellere gidesice, Kanlar kusasıca, Kabir kabir gezesin, Kabir azabı çekesin, Kafası kesilesice, Kanın içine aka, Kapına kara kilit vurula, Karartın kalka emi, Kanın kuş- etin it- kemiğim kurt yemi ola, Kapılar üstüne kapana, Karga kuzgun leşine konan, Karnın ağrısın, Kefenin biçilsin, Kemiklerini un ufak edeler, Kıtlıktan çıkamayasın, Kimin kimsen olmasın, Köküne kibrit suyu dökülsün, Kim vurduya gidesin, Kör kötürüm olasın, Kurda kuşa yem olasın.

L

Leşin dağda kala, Lal (dilsiz) olasın, Lep lep dökülesice.

M

Mer mer meleyesin, Mapushanelerde çürüyesin, Makineler altında kalasın, Malından canından ol, Meteliğe kurşun atasın, Mezar mezar dolaşasın, Minderine oturanın olmaya.

N

Nana muhtaç olasın, Naçar kalasın, Nafakan kesilsin, Nazardan gidesin, Nefesin kısıla.

O

Ocağın batsın, Ocağın tütmeye, Olmaz olasıca, Ocağına baykuşlar tüneye, Ocağına incir ağacı dikilsin, Oyum oyum oyulasın, Ocağın bucağın bata.

Ö

Ödün ağzına gele, Ölüm haberini alır inşallah, Öksüz kalasın beni anasın, Ölün kuzgunlara yem ola, Ömrün tükene, Ölüp ölüp dirilesin.

P-R

Paran pulun ola karın dul ola, Parça parça olasın, Rahmet yüzü görmeyesin, Rezil rusva olasın, Rızgın kesilsin.

S-Ş

Soykalarından kalasıca, Südüklüğün dura, Sabaha çıkmayasın, Sürüm sürüm sürünesin, Sana verdiğim emekler haram olsun, Saçına kıran girsin, Sakalın ağarsın, Sebepsiz gidesin, Ses verenin olmaya, Soyun sopun bata, Soykandan çıka, Soyhası çıhasıca, Sarı sıtmaya uğrayasın, Sesin yeraltından gele, Südüklüğün kapana, Şaşım şaşım kalasın, Şeytanından bulasın, Şafağın kapana.

T

Teneşire gelesin, Tepene taş yasın, Tel tel olasın, Tımarhanelik olasın, Tohumun kuruya, Türemeyesice, Torban belinden düşmeye, Tokluğun bayramdan bayrama ola, Tapanın şarka gele, Tabanından devrilesin.

U-Ü

Uğurun kademin kesile, Ulum ulum uluyasın, Urganlara gelesin, Umduğunu bulamayasın, Üzüm üzüm üzülesin, Üleşine guzgunlar dönesice.

V

Vurduğun yer ot olsun- elin kolun küt olsun, Verem olasın, Varlık bul, dirlik bulma, Vatanında ölmeyesin, Vurulasıca.

Y

Yağlı kurşunlardan gidesice, Yaşamıyasıca, Yaşın kara gelsin, Yan ağrısından gidesice, Yeğin yanın yere gele, Yaka paça yakalanasın, Yarına çıkmayasın, Yaşı kesilesice, Yaşına doymayasın, Yatacak yer bulamayasın, Yanın yatakta, gözün kapıda ola, Yavruların yetim kala, Yazıklar olsun, Yılanlar sokasıca, Yedi kat yerin dibine giresin, Yiğit iken yıkılasın- dal iken devrilesin, Yüzün kara ola, Yaşın ömrün kesile, Yollarda üleşin kala, Yaşına doymayasın, Yaşın başına gardak gele.

Z

Zıkımın dibini yiyesice, Zehir zıkım ye, Zıbar, Zırnık-Ziftin pekini ye.

Adnan GÜLLÜ Tarih Araştırmacısı & Eğitimci-Yazar