Tarih biliminin amacı, geçmişe yönelerek geleceğe ilişkin doğru çıkarımlar yapmaktır. Türkler Anadolu’ya yerleşip ve devletler kurmaya başladıktan sonra, yaşamlarında bir takım ilkler oluşmuştur. Bu ilklerden bazılarını siz okurlara sunmak istedim.

TÜRKİYE’DE İLK CAMİİ

Türkiye’nin ilk camisi, Habib-i Neccar Camii’dir. Bu cami Antakya’da 636 yılında Hz. Ömer’in komutanlarından Ubeyde Bin Cerrah tarafından fethedildiğinde fethin simgesi olarak, Habib-i Neccar ve Hz. İsa’nın iki havarisinin mezarının bulunduğu yerde yapıldı. Daha sonra ki yıllarda yıkılan ve zarar gören camii, birçok kez yenilenmiştir.

İstanbul’da ilk camii, 717 yılında İstanbul’un fethi için gelen ordunun başında bulunan Mesleme Bin Abdülmelik adında ki komutan tarafından Galata’da yaptırılmıştır.

Türkler Anadolu’yu fethedince bir yandan kırsal alanlarda yeni yerleşim yerleri kurarken, diğer taraftan bu yerleşim yerlerine İslam kimliği kazandırmak için çeşitli faaliyetlerde bulundular. Şehirlerde ve köylerde dini hayatın gerektirdiği camiler, mescitler ve medreseler kurulmuştur.

Anadolu’da Türklerin yaptığı ilk camii 1091-1092 tarihinde Büyük Selçuklular tarafından yapılmış olan Diyarbakır Ulu Camii’dir. Artuklular ve daha sonraki dönemlerde birçok kez değişikliğe uğrayan bu camii, günümüze ulaşmayı başarmıştır.

TÜRKİYE’DE İLK CUMA NAMAZI

Türkiye’de ilk Cuma namazı, Selçuklu Sultanı Alparslan zamanında Kars’ta kılınmıştır. Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan, 16 Ağustos 1064 tarihinde Bizanslıların Kars yakınlarında ki Muhkem Kalesi olan Anı Kalesi’ni kuşatmıştı. Zorlu bir kuşatmadan sonra şehri ele geçiren Alparslan, şehrin en büyük kilisesini camiye ismini de fetihten dolayı Fethiye Camii olarak değiştirmiştir.

Anadolu topraklarında ilk Cuma ezanı ve hutbesi 20 Ağustos 1064 gününe rastlayan Ramazan-ı şerifin dördünde okundu. Fethiye Camii’nde bütün Selçuklu devlet büyükleri askeri erkanı da beraber olduğu halde Cuma namazı kılındı.

Sultan Alparslan, Türkiye’nin temellerini Kars’ta atmış ve ülkelere gönderdiği fetihnamelerle Anadolu’nun Türk- İslam yurdu olduğunu ilan etmiştir.

TÜRKİYE’DE İLK GAZETE

Türkiye’de ilk gazeteler yabancılar tarafından çıkarılmıştır. Yurdumuzda ilk gazete, 1797 yılında İstanbul’da Fransız büyükelçiliği tarafından “Gazete Française de Constantinopolis” adıyla çıkarıldı.

İkinci gazete ise 1824 yılında Charles Tricon tarafından “Smyrnee” yani “İzmirli” adıyla çıkarılmıştır. Günlük olarak yayınlanan ve bir süre sonra iki sahip değiştiren gazete,daha sonra “Spectateur Oriental” ( Doğu Gözcüsü ya da Seyircisi) adını aldı ve sonunda Aleksandr Blac adlı Fransız’a devredildi Fransız Konsolosluğu’nun çeşitli baskıları sonucu 1827’de kapanan gazete, bu kez yine Aleksandr Blac tarafından 1828 yılı başında “Kuriye de Zimiri “( İzmir Postası ) adıyla haftalık olarak yayınını sürdürdü.

Adnan GÜLLÜ Eğitimci - Yazar / Tarih Araştırmacısı