YAKIN TAR?HTE ABDÜLHAM?D RUS SAVA?I VE ADALAR

“V?t?n? terk etmek kadar üzücü bir ?ey yoktur.” John Jewel

1877-1878 Osmanl? -Rus Sava?? veya di?er ad?yla (93 Harbi), (93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanl?-Rus Sava??, Osmanl? padi?ah? II. Abdülhamid ve Rus çar? II. Aleksandr döneminde yap?lm?? olan bir Osmanl?-Rus Sava??'d?r. Rumi takvime göre 1293 y?l?na denk geldi?inden Osmanl? tarihinde 93 Harbi olarak bilinir.)

Sonunda Osmanl? devleti çok a??r bir yenilgi alm??t?.1878'de ?stanbul'a kadar gelen Rus ordular?, ?ngiliz ve Almanlar?n müdahalesiyle durduruldu.

II. Abdülhamid, sava? sonras?ndaki Berlin Kongresinde ?ngiltere'nin deste?ini almak için K?br?s'? ?ngiltere'ye vermeyi kabul etti.

KIBRIS 1 Temmuz 1878'de devletler hukukunda görülmemi? garip bir anla?mayla "EMANETEN “?ngiltere’ye verildi, kiraland?. (14 A?ustos 1878'de ?ngiltere ile Osmanl? aras?nda imzalanan tek maddelik yeni anla?ma ile ?ngiltere adada her türlü kanunu yapma hakk?na sahip oldu. D??i?leri Bakan? Saffet Pa?a ile ?ngiliz elçisi Henry Layard aras?nda imzalan 6 maddelik bu anla?maya göre; K?br?s'ta bir dini mahkeme ile Evkaf ?daresi bulunacakt?. Osmanl?, K?br?s'ta devlete ve padi?aha ait olan ta??nmazlar? serbestçe satabilecekti. ?ngiltere her y?l Osmanl?'ya 22 bin 936 kese alt?n ödeyecekti.) BÖYLECE KIBRIS ?NG?LTERE'N?N YÖNET?M?NE BIRAKILDI. 1.dünya sava?? ba?lay?p da Osmanl? Almanya'n?n yan?nda sava?a girince ?ngiltere 5 Kas?m 1914'te K?br?s’? ilhak etti.

?talya 29 Eylül 1911'de Osmanl?'ya sava? açt?. Trablusgarp Sava?? ç?kt?. ?talyan donanmas? Rodos adas? ve 12 Aday? i?gal etti. Çanakkale Bo?az?n? topa tuttu. Donanmas? çok zay?f durumda olan Osmanl? Devleti bu i?gale cevap veremedi. ?talya ile 18 Ekim 1912'de U?? Anla?mas? imzaland?. Bu anla?mayla Trablusgarp ve Bingazi'ye özerklik tan?nd?. ?talya elindeki 12 aday? Osmanl?ya b?rakacakt?. Ancak bu s?rada Balkan Sava?? ç?k?nca Osmanl? Ege'de ki 12 Ada'y?, -Balkan Sava?? sonuna kadar- ?talyanlara b?rakt?.

Bu s?rada Padi?ah V. Mehmet Re?at't?. 8 Ekim 1912'de I. Balkan Sava?? ba?lad?. Osmanl? bu sava?ta çok a??r bir yenilgi ald?. Bulgarlar Çatalca önlerine kadar geldi. Bu s?rada f?rsattan yararlanan Yunanistan, Ege Adalar?n? i?gal etti. Donanmas? olmayan Osmanl?, Ege Adalar?n?n i?galine de sessiz kald?. 30 May?s 1913'te Londra Anla?mas? ile Ege Adalar?'n?n gelece?i büyük devletlerin karar?na b?rak?ld?.

I. Dünya Sava?? ba??nda toplanan Büyükelçiler Konferans?nda 14 ?ubat 1914'te Meis Adas? hariç 12 Ada' y? ?talya’ya; Bozcaada ve Gökçeada d???ndaki Ege Adalar? da Yunanistan'a verildi.

KASIM 1922'DE LOZAN GÖRÜ?MELER? BA?LARKEN 12 ADA 11 YILDIR ?TALYA'NIN, D??ER EGE ADALARI 9 YILDAN BER? YUNAN?STAN'IN, KIBRIS ADASI ?SE 44 YILDIR ?NG?LTERE'N?N EL?NDEYD?.

Kaynak: Sinan MEYDAN- Pusula- kitab?ndan S: 112 ADALAR

1923 Lozan Bar?? Antla?mas?'n?n 12.ve 13. Maddelerine ve 1923 Lozan Bo?azlar Sözle?mesinin 6.maddesine göre Limni, Semadirek, Ta?oz, Bozbaba. ?psara, Midilli, Sak?z, Sisam, Nikarya adalar?nda sadece belli oranda kolluk kuvveti bulundurulabilir. Bu adalar askerden ar?nd?r?lm??t?r. Bu adalarda deniz üssü kurulmas? ve istihkam yap?lmas? yasakt?r.

1947 PAR?S ANTLA?MASI'NIN 14.MADDES?NE GÖRE ?TALYA' DAN ALINIP YUNAN?STAN'A VER?LEN 12 ADA'DA;

Lipso, Batnoz, ?leryoz, Kelemez, Rodos, ?stanköy, Sömbeki, ?ncirli, ?leki, Kerpe, Çoban, ?stanbulya, Herke, K?z?lhisar ve Meis adalar?nda sadece belli oranda kolluk kuvveti bulundurulabilir. Bu adalar askerden ar?nd?r?lm??t?r. Bu adalarda tahkimat yap?lmas? yasakt?r.

Dolay?s?yla Yunanistan'?n Ege Adalar?n? veya 12 Ada'y? silahland?rmas? veya bu adalarda tahkimat yapmas?;

1914 Londra (Büyükelçiler) Antla?mas?'na, 1923 Lozan Bar?? Antla?mas?na ve 1947 Paris Bar?? Antla?mas?na ayk?r?d?r.

Sonuç: HAKLARIMIZI B?LEL?M, HUKUKUMUZU KORUYALIM.

Adnan GÜLLÜ Tarih Ara?t?rmac?s? & E?itimci-Yazar