5. ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI ŞİİR & MÜZİK FESTİVALİNDEN SONRA (Kendime Notlar 19)

... Bardaklarımızdaki çayın sonlarını yudumlarken, yavaş- yavaş Karaisalı'nın bu muhteşem bölgesine misafirperverliği için teşekkür etme vaktinin gelmiş olduğunu da fark ediyorduk, herkes bir birlerine "araçlar hazır" "araçlar hazır" demeye başlamıştı bile.

Ayaklarımızın altından geçen Çakıt suyunun hafifliği sanki bütün gerginliklerimizi almış dinlendirmişti bizleri. Oysa yan tarafımızda Qabil Derdli ile Ramiz Qusarçaylı, kulak kulağa vermiş hararetli şekilde bir şeyler konuşuyor Qabil Derdli, ustasına bir şeyler izah eder tarzda eğilip bükülüyor, bazen de hafif, hafif kızarıyordu, sahi ne konuşuyorlardı?

Belki de hiç anlamayacak, hiç öğrenmeyecektik aralarında ki bu mevzuyu ama hemen basıverdim fotoğraf makinasının deklanşörüne o anı bugüne yarına taşıyıverdim.

Qabil Derdli (Nabiyev)

Azerbaycan’ın İsmayıllı şehrinde doğmuş, halen Başkent Bakü'de yaşamaktadır. Doğduğu şehir Baş Kafkas dağlarının eteklerine konuşlanmış iklimi, doğa güzellikleri ile turizm cenneti olan İsmailli; çok eski tarihe sahip, misgerliği, taş döşenmiş sokakları, Lahiç, "keleğayı" adlı başörtüsü ile tanınan Baskal kasabaları bölgenin cazibe merkezi konumundadır.

Ayrıca Lahiç kasabası 1920 yılında sovyet rejiminin baskısına maruz kalmış olan, Türk milletinin yol başlarından Mehmet Emin Resulzade’yi günlerce bağrında saklamış, düşmana teslim etmemiştir işte bu kahramanlığı ile Türk milletinin ayrı bir vefa hassasiyeti taşıyan bölgesi konumundadır.

Şirvan bölgesinde yerleşmiş olan şehir, üzerinde birçok tarihî doku ile 6-7 asırlarda Kafkas Albaniyasında Mehraniler sülalesinin hâkim olduğu zamanlarda, hükümdar Cavanşir'in inşa ettirdiği Cavanşir kalesi, 11-12-ci asırlardan kalan Kız kalesi,  Xan kalesi, Fit kalesi, Girdiman kalesi gibi tarihî kalıntıları ile başkentten 170 km uzaklıkta Türk tarihini selâmlamaktadır.

Ayrıca Azerbaycan edebiyatı için çok önemli olan 82 yaşında ki halk şairi Musa YAQUB'da İsmayıllı'nın Buynuz köyünde yaşamaktadır ki Qabil Derdli Kendisi için;

"Üreyim benimki diğil ki, Gülüm,

Beni benden alıp, gidene ait.

Sensiz korkutmuyor beni de ölüm,

Ecele her zaman canım müsait." gibi dörtlüklerinde ecele her zaman hazır olan bir dünyada yaşasa da;

Musa Yaqub için aşağıdaki mısraları ile yaratana arzuhalini belirtmektedir.

"Şəfa diləyirəm uca Allahdan,

Musa Yaqub hələ bizə gərəkdi.

Uzaqdır həmişə səhvdən, günahdan,

Musa Yaqub elə düzə gərəkdir.

Kəlməsi ləl olar, ipə düzülər,

Şeiri məlhəm olar, ruha süzülər.

Sözə eyham vurar başqa söz ilə,

Musa Yaqub hələ sözə gərəkdir.

Məzəli söhbətin dinləyər hər kim,

Ruhu qidalanar, dincələr sanki.

Yaşadan, yaradan elə insan ki,

Musa Yaqub gəlib gözə, gərəkdir.

Sən onu söz ilə, saz ilə dindir,

Qaldır dağ başına, dərəyə endir.

Bircə kəlməsinin yozması mindir,

Musa Yaqub gələ, yoza, gərəkdir."

sözleri, Dertli'nin yüzlerce şiirlerinde sadece bir kaç örnektir...

Otele geldiğimizde fotoğrafın anlamını sorduğum iki değerli dostumdan Qabil Dertli, gülümser iken

Azerbaycan edebiyatının son dönem en önemli şairlerinden, şiirleri okul kitaplarında okunup, şiirsel derinlikleri her okuyan için ayrı etkiler oluşturan büyük şair, Ramiz Qusarçaylı "Cahit Bey" imzalı olarak getirdiğim kitaplarınızı sabah çay içerken vereceğim diyerek ustaca manevra yapıp:

"Tanrı səni nurdan var eyləmişdi,

Cənnətin gözündə yer eyləmişdi,

Çopur daşını da pir eyləmişdi,

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Səni Sibir-Sibir səpələdilər,

Səni qəbir-qəbir qəlpələdilər,

Səni çadır-çadır təpələdilər,

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Səni sovurdular sərvət yerindən,

Səni sındırdılar şəhvət yerindən,

Cəhənnəm göyərdi cənnət yerindən

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Toy tutdu erməni, urus, fars sənə,

Olmadı bu boyda oyun dərs sənə,

Gülür Çanaqqala,

gülür Qars sənə,

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Kəlbəcər şah idi,

Laçın xan,-hanı?..

Xankəndi xaniman,

Şuşa can,-hanı?..

O boyda Qarabağ,-

o dastan hanı?-

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Ağbulaq gözündə qanlı suyam mən,

Muğanlı elində ağlar toyam mən,

Urud dastanında qara boyam mən,

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Orda saman rəngli barılar qalıb,

Orda qız qarıyan qarılar qalıb,

Orda bağrı şan-şan arılar qalıb...

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Yaxın da özünsən, iraq da indi,

“Duşman” da özünsən, “vraq” da indi,

Qalmısan özündən qıraqda indi...

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Səsə oyanmadıq, küyə durmadıq,

Aşağı, yuxarı,

niyə durmadıq?

Sən mənə,

mən sənə yiyə durmadıq...

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Səni sümürdülər,sordular səni,

Aldılar,çapdılar,yordular səni,

Ağzının içindən vurdular səni

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Tutan ahdan tutub, amandan tutub,

Yıxdılar evini “imandan” tutub,

Yellənə qalmışam gümandan tutub

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Başından qan-qada əskik olmadı,

İrandan,Turandan dəstək olmadı,

Bir az özündə də istək olmadı...

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Sənsən hər pıçıltım, hər bəndim mənim,

Sənsən Araz sözüm, Kür bəndim mənim,

Üşüyür Təbrizim, Dərbəndim mənim

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən...

Keçirəm yuxundan gümanın kimi,

Öpürəm üzündən dumanın kimi,

Uduram dərdini limanın kimi

Mən səni qoruya bilmədim, Vətən..."

Ve

"Düşməndən dərs yükü alıb,

Dərsinə daldığım Vətən,

Qarabağda iki alıb,

Sinifdə qaldığım Vətən...

Oğul- oğul çiçəkləndi,

Şəhid- şəhid ləçəkləndi,

Xocalıda çilikləndi,

Əlimdən saldığım Vətən...

Gedir yad əldə can gedir,

Can- can Azərbaycan gedir,

Gör kimlərə qurban gedir,

Bu qurban olduğum Vətən..."

Gibi yüzlerce güzel şiirlerinden oluşan kitaplarını taktim ederken oturduğumuz masada kendi sesinden, bardakları dahi donduracak güzellikte ki şiirlerini dinlemek nasip oldu, teşekkürler usta...

Cahit GÜNAY Şair-Yazar & Gönül Elçisi