Türkiye’nin 4. büyük ovası ve tarım merkezi Elbistan’a devlet yatırımlarının dışında özel bir termik santraline Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ‘ÇED Olumlu’ raporu verildi.  Akbayır Kasabasına Diler Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yapılması planlanan termik santral için çevre ve doğa mücadelesi de böylece boşa çıktı.

Elbistan’a bağlı Akbayır Kasabasına, Diler Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından yapılması planlanan 400 MW gücündeki termik santral projesine, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca ‘ÇED Olumlu’ raporu verildi. Bölgedeki 250 bin insanın yaşamını, tarım arazilerini ve doğayı ciddi anlamda olumsuz etkileyebileceği gerekçesi ile geniş bir kesim tarafından karşı çıkılan enerji yatırımının önündeki en büyük engel kalkmış oldu.

Diler Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından, Elbistan’a bağlı Akbayır Kasabasına kurulması planlanan 400 MW gücündeki termik santral için 2016 yılında yeniden başlatılan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın verdiği ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu’ kararı ile tamamlandı. Verilen karar, Akbayır Kasabasında binlerce dönüm arazi üzerinde kömür ocaklarının ve termik santral kurulumunun da yolunu açmış oldu.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen karar yazısında,

“Kahramanmaraş İli, Elbistan İlçesi sınırları içerisinde Diler Elektrik Üretim AŞ tarafından kurulması planlanan ‘Diler Elbistan Termik Santrali Entegre Projesi (404,5 MWm/400 MW e/1052,6 MWt projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan ÇED Raporu, İnceleme Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Diler Elektrik Üretim AŞ tarafından kurulması planlanan ‘Diler Elbistan Termik Santrali Entegre Projesi (404,5 MWm/400 MW e/1052,6 MWt projesi hakkında 25.11. 2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliğinin Geçici 1.maddesi gereğince Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararı verilmiştir” ifadeleri yer aldı.

Diler Enerji, bölgeye ilk adımı 2007 yılında attı   Diler Elektrik Üretim A.Ş., Akbayır Kasabasında termik santrali kurabilmek i 2007 yılında kömür rezervini belirlemek amacıyla sondaj çalışmaları yaptı. Bölgede termik santral kurmaya yeterli 200 milyon ton linyit kömürü olduğunu tespit edilirken, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecini de o tarihte başlatıldı. 

Diler Enerji, Şubat 2013’te ÇED süreci kapsamında halkın katılımı toplantısı yapmıştı. O tarihte düzenlenen ÇED raporu ve süreç, Devlet Su İşleri’nin (DSİ) santral sahasının bazı bölümlerinin Kavaktepe Barajı Sulama Sahası içerisinde kaldığı yönünde görüş bildirmesi üzerine iptal edilmişti. Aradan geçen sürenin ardından Danıştay’da dava açan ve davayı kazanan Diler Enerji, 2016 yılı başında ÇED sürecini yeniden başlattı.

ÇED raporu üzerinden yürütülecek olan işlemler kapsamında, projede revizyona gidilmesi istenirken, diğer yandan, santralin yapılmasına en büyük engel olarak gösterilen ve sulama sahası içerisinde kalan alanların ise, DSİ tarafından sulama sahasından çıkarıldığı belirtilmişti. ÇED raporunun yeniden değerlendirilmesi amacıyla yapılan İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu’nu toplantısının ardından, santral için hazırlanan ÇED raporu nihai kabul edildi.  ÇED dosyasında, insan sağlığı ve Ceyhan Nehri görmezden gelindi.

Planlanan 2x200 MWe güçteki Diler Elbistan Termik Santrali projesindeki elektrik üretimi, çevre dostu olarak tabir edilen Akışkan Yatakta Yakma Teknolojisi’ne göre yakılacak. Santralde çevre kirliliğini en aza indirmek için Elektrostatik Filtre (ESF), Baca Gazı Desülfürizasyon (BGD) sistemleri de bulunacak. Proje kapsamında santralin çalışma süresi 7.000 saat/yıl projenin ekonomik ömrü ise 30 yıl olarak belirlendi.

Santralin soğutma suyu için ise, yeraltından su çekilecek. Bu su, oluşturulacak yapay gölet alanında depolanacak. Diler Elektrik Üretim A.Ş. tarafından kurulması planlanan Diler Elbistan Termik Santrali Entegre Projesi, çoğunluğu tarım arazisi olmak üzere yaklaşık 3 bin 800 hektarlık alanda kurulacak. Proje kapsamında bulunan özel mülkiyete ait alanlarda ise öncelikli olarak karşılıklı anlaşma yoluna gidilecek, anlaşmazlık durumlarında ise 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu‘nun 19‘uncu Maddesi çerçevesinde kamulaştırma işlemleri gerçekleştirilecek.

Projeyle ilgili olarak hazırlanan ÇED dosyasından derlenen bilgilere göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulan 434 sayfalık ÇED dosyası’nda, proje sahasının hemen yanı başında Ceyhan Nehri’nin kaynak noktası adeta yok sayılarak, kilometrelerce uzaktaki Malatya ve Adana’daki önemli bitki ve doğal alanlar baz alındı. Projenin, Elbistan’dan doğarak döküldüğü Akdeniz’e kadar milyonlarca insana yaşam kaynağı olan Ceyhan Nehri’ne vereceği zarardan tek kelime ile bile söz edilmiyor. Bacadan atmosfere verilecek gazların yol açacağı çevre sorunlarının Elektrostatik Filtre (ESF), Baca Gazı Desülfürizasyon (BGD) sistemleri ile önleneceğinin haricinde hiçbir veriye yer verilmeyen ÇED dosyasında, kurulacak bu sistemlerin, insan hayatının ve doğal yaşamın olağan bir şekilde sürmesini sağlayacağı öngörülüyor.

Bölge insanın en büyük geçim kaynağı olan tarımla ilgili de oluşabilecek olumsuzluklardan hiç söz edilmeyen ÇED dosyasında 15x15 kilometre yani 225 kilometrekarelik bir etki alanı bulunacağı belirtilen Diler Elbistan Termik Santrali’nin, ÇED dosyası, susuzlaştırma çalışmalarının yer altı su kaynaklarını kurutabileceği ve en önemlisi de Ceyhan Nehri’ni nasıl bir tehlikenin beklediği konularında bilgilere yer verilmemesi dikkat çekti.