“İnsanı diğer canlılardan ayıran doğayı ve çevreyi tanıma çabasına zaman boyutunu da katmasıdır. İnsan sadece yaşadığı çevreyi tanımakla yetinmeyerek, geçmişi de merak edip, öğrenmek için uğraşmaktadır. İnsanın yaşadığı çevrenin, yaşadığı toplumun kısaca yaşadığı hayatın anlamını ve derinliğini kavraması ancak “Tarih” bilmesiyle mümkündür.”

MARAŞ’IN HALEP EYALETİNE BAĞLANMASI

Halep Eyaleti (1866)

Maraş sancağı 1866’da müstakil bir sancak iken Halep Eyaletine bağlandı. Bu idari düzenlenmesinin gerekçesi olarak Halep’in Maraş’a olan yakınlığı ve idaresinin daha kolay olacağı gösterilmiştir.  Bu dönemde, Halep Vilayetinin, Halep Merkez Sancağı ile Maraş Sancağı ile yanı sıra Payas (günümüzde Antakya ilçesi), Kozan (günümüz de Adana ilçesi), Urfa ve Adana olmak üzere dört sancağı daha bulunmaktaydı.

1867’de Halep Vilayet Salname’sine göre Maraş Sancağının Elbistan, Andırın, Pazarcık,  Zeytun, İslahiye ve Bulanık(Bahçe) olmak üzere altı kazası bulunmaktaydı. 1868’de ise Hassa’da Maraş’a bağlı kazalardan biri haline getirildi. 1878’de Maraş Sancağına bağlı olan Hassa, İslahiye ve Bulanık kazaları yeni kurulan Cebel-i Bereket (Osmaniye) Sancağına bağlandı.

Maraş’ın Müstakil Sancak Haline Dönüşmesi

01.03.1910 tarihinde Halep Eyaleti’nin bir sancağı olan Maraş’ın müstakil bir mutasarrıflık haline dönüştürülmesi için yapılan müracaat değerlendirmeye alınmıştır. Ancak yapılan müracaat beş yıl sonra sonuca bağlanarak 03.03.1915 tarihinde Maraş’ın iktisadi yönden gelişmesi için ve iyi idare edilmesi için Halep’ten ayrılarak müstakil sancak haline getirilmiştir. Maraş’a bağlı kazalarda aynı statülerini devam ettireceklerdir. Bu idari yapılanmadan sonra Maraş livasına gönderilecek resmi evrakların yeni duruma göre düzenleneceği ifade edilmiştir. Ayrıca Maraş Sancağının ayrı bir bütçesi hazırlanmıştır.

Cumhuriyet döneminde bir vilayet olan Maraş’ın Elbistan, Göksun, Andırın kazaları vardı. 1941’de Gaziantep’e bağlı Pazarcık Maraş’a bağlandı. Efsus adıyla Elbistan’a bağlı bir nahiye olan AFŞİN 1944’de kaza haline getirildi. Eloğlu nahiyesinin ismi Türkoğlu olarak değiştirilerek 1960’da kaza yapıldı. Elbistan’a bağlı Cela, EKİNÖZÜ adıyla 1991’de kaza yapıldı. Yine Elbistan’a bağlı nahiye olan NURHAK ise 1990’da kaza yapıldı.  Daha önce Bertiz’e bağlı köy olan ÇAĞLAYANCERİT 1987’de kaza yapıldı. 2012’de Maraş merkez DULKADİROĞLU ve 12 ŞUBAT İlçesi olmak üzere iki ilçeye ayrıldı

Adnan GÜLLÜ Tarih Araştırmacısı & Eğitimci-Yazar