"İçimi göstermedim cahil tutan aynaya,

Yüzde gülüp, içimde müşkülüme ağladım.

Milletimin derdini unvanlayıp özgeye,

Başkasının yasında öz ölüme ağladım"

(Bahtiyar Vahapzade)

AZERBAYCAN'IN CANLARI KÖŞEMİZİN BU HAFTAKİ KONUĞU: Xalida NURAY

Kadın ve şiir, çift yumurta ikizleri olduğu gibi, annelik aşkı ile vatan aşkı da aynıdır. Ayrıca,

Kadın güler ise, şiir güler, şiir ağlıyorsa mutlaka bir yerlerde ağlayan kadın vardır diyor. Nahçıvan doğumlu, öğretmen, şair, yazar ve aynı zamanda gazetecide olan Xalida Nuray hanım, "Kadın gülerse eğer, muhitimiz gülecek, Sürüklenen beşeriyet kadınla yükselecek.” sözlerini yazan, Azerbaycan'ın büyük şairi H. Cavid’in'ın sözlerine, aşağıdaki şiiriyle eşlik ediyor:

"Taleyinin dəftərindən,

Qara günü göz yaşıyla,

Silə-silə,ağlayarkən,

Gülən qadın...

Sevgi dolu səadəti,

Kədərində,nisgilində

Həsrətiylə bölən qadın...

Yaşıyarkən,ölən qadın.

Ölən qadın!"

Gençlik döneminde savaşın, çocuklar, kadınlar, yaşlılar üzerindeki etkilerini tüm acımasızlığı ile gördüğü için, kalemini, masumları yazarken, anne şefkatiyle, vatanını, milletini, devletini müdafaa ederken de bir kılıç mahareti ile kullanmıştır.

Azərbaycan!..

İlmə-ilmə sökülərək,

Canımızdan ayrılan can.

Ana yurdun mayasına,

Qarışan qan!..

O can Təbrizdi,Dərbənddi,

Borçalı,Göyçə,Zəngəzur,

Qarabağdı,İrəvandı...

Biri qoldu,biri ayaq,

Biri başdı,biri bədən,

Hər biri ayrılmaz candı.

Onlar baxan gözlərimdi,

Danışan dilim,vuran əlimdi.

Bu sirlər dünyaya çoxdan bəllidi.

Xalida hanımın şiirlerinde ki ana temayı, milli ruhsal zenginlik, milli köklerine dönüş, halkımızın dünü ve bugünü ile birlikte, tarihimizin hüzünlü anıları oluştururken, milliyetçi ve vatansever ruhunda demlediği şiirleri ile de ilkelerini savunur. Barış kavramına bakışı da yüreğinde pekte karşılık bulmaz, neden sorusuna verdiği cevapta çok manidardır. Vatan yaralarımız çok derinde de ondan diyerek aşağıdaki şiiri bırakı verir yüreklerimize;

Vuran qəlbin bu həsrətdən,

Sağalmayan yara alıb.

Bu yaralar ayaq altda ,

İnildəyən Qarabağım,

Doğma dilə həsrət qalan,

Təbrizimdi.

Xanlığından ,öz dinindən,

Qoparılan İrəvanım...

Soykökündən ayrı düşən,

Zəngəzurum,Dərbəndimdi.

Bu yaranı sağaltmağa,

Sən gərəksən!

Azərbaycan!

Aslında bu yazılarla, isimler üzerinden hareketle, geçmişin acımasız savaşının izlerinden bahsediyoruz. Şiirlerimizle asla tedavi edemediğimiz ruhlarımızın, ömrünü ifade ediyoruz. Dünkü kullanılan süngüler bugün ki kalemlerimizle göğsümüzü deliyor, böylece en azından göğüslerimizde ki kan şiire damlıyor. İşte biz buna şairin hayatı diyoruz. Bu anlamda, her acısı bir vatan anıtı olan Xalida Nuray hanımın kalemi zirvesini yaşamakta ve aşağıdaki şiirle de her şeye rağmen umutlu olduğunu ifade etmektedir.

“Şəhid qanlı torpaqlarda,

Qoy çalınsın cəngi səsi,

Haraylasın vətən üçün,

Candan keçən vətənsevər

oğulları.

Azad edək yağılardan torpaqları.

Düşmənlərdən qisas alaq.

Təmizləyək Xocalının,

Ləkələnmiş yaddaşını.

Əvəzləyək sevinc ilə ,

Anaların.

axan qanlı gözyaşını.”

Derken de, başka yolumuz yok. Bu bizim kaderimiz. Hepimiz yaşadık ve yaşayacağız. Ülkemize düşmanca bakan gözleri oyana kadar da devam edecektir diyor, yiğit bir sesle. Sınırdaşımız olmalarına rağmen, kaç yıl oldu ki Ermeni caniler savaşı kendi topraklarımızda sürdürüp. Binlerce çocuklarımızı öldürdü. Hocalı'da kı soykırım, dünyada benzeri olmayan bir canilikti, Hiçbir şey bebekleri, yaşlıları ve tecavüze uğrayıp hamile bırakılan kadınları tanımlamak kadar zor değil derken, o günkü durumu da şu şiirle özetlemektedir

“Yağı,düşmən gecə yarı,

Qəfil hücuma qalxdılar.

Doğulmamış körpələri,

Süngü-nizəyə taxdılar.

Qız gəlinlər körpəsiylə,

Əsgərana səpələndi.

Azğın düşmən gülləsindən,

Ölüm yağış tək ələndi.”

Ve yine bir dörtlüğü ile vatana;

“Vətən,səni sevməyəni,səndə sevmə,

Xainlərlə ürəyin heç barışmasın.

İzin vermə səni qoyub gedənlərə,

Öləndə də torpağına qarışmasın."

                Diye seslenirken

Diğer bir dörtlüğü ile de vatanının yiğitlerine:

"Vətən oğulları, yerdən, havadan,

Yağdırın gülləni şimşəklər kimi.

Qovun yağıları öz yuvasına,

Artıq tikə yeyən köpəklər kimi" diye seslendi.

                Yine Xalida hanım kendisini tanımlarken, ben hayatı toplumdan uzak, ruhumda kendi iç dünyamla konuşarak görür, gördüklerime odaklanır, şiirle ısıtır, kalbimde yanan ateşi söndürmek için de mısralara döküp iç dünyamın birliğini şiirlerimle düzenlerim diyor..

“Yelkənsizəm, axtarıram öz dünyamı,

Çox aradım,tapammadım düz dünyamı.

Xalidəyəm vərəqləyin söz dünyamı,

Görün,baxın,dəyər verin siz, dünyamı-

Haqqa doğru sıralanıb mənim dünyam!”

Xalida Nuray hanım iç dünyasında bunları yaşarken, Allah'a şükür ve hamt etmekten bir an bile vaz geçmez mutlu bir eş, güzel bir anne, entelektüel bir bakış açısı, saygınlığı ve ailesini birlik içerisinde ileriye taşıması için verilmiş annelik rolünün, Rabbinin ona sunduğu bir lütuf olduğunu kabul eder.

“Qoruyub hər anımızı,

Yad baxışa bələnmədik.

Xoşbəxtliyə çatmaq üçün,

Etibarı dilənmədik.”

 Son olarak, yeni bir fikirle, şiirsel estetik hazın ifadesi ne kadar yüksek olursa, iç dünyasının manevi gücü de  o kadar büyük olur. Genellikle şairler edebi çevreye şiirleriyle gelir ve uzun zaman sonra nesire geçirirler. Bizde şiire sığdıramadığımız duygularımızı, nesir yazısı ile harmanlayarak okurlarımız tarafından daha anlaşılabilir hâle getirdik.

  Xalida Nuray Hanım, zamanda vücut bulmuş şiirlerini "Hayallerimin gözyaşları" ve yakın zamanda İran da çıkacak olan "Ruhum sızlıyor" adlı kitaplarında topladı. Ayrıca birçok uluslararası antolojilerde kendine yer bulurken birçok şiiri de farklı Türk lehçelerine çevrilerek bölgelerinde ki dergilerde yayınlandı

    İyi ki tanıdık sizleri Xalida Nuray Hanım her şey için teşekkürler.